Door de redactie
In vrijwel elk beleidsstuk of projectplan komt het woord “draagvlak” voor. Of het nu gaat om de energietransitie, gebiedsontwikkeling of nieuw beleid voor ondernemers: draagvlak wordt gezien als dé maatstaf voor succes. Maar wie beleid wil dat niet alleen gesteund wordt, maar ook werkt, moet verder kijken dan de instemming van betrokkenen. Er is namelijk een wereld van verschil tussen draagvlak en draagkracht – en dat verschil wordt in de praktijk nog te vaak over het hoofd gezien.
Wat is draagvlak, wat is draagkracht?
Het onderscheid is eigenlijk simpel:
- Draagvlak betekent dat mensen of organisaties een plan steunen. Ze staan erachter, willen meedoen of hebben er vertrouwen in.
- Draagkracht gaat over het vermogen om dat plan ook daadwerkelijk uit te voeren. Het gaat om tijd, geld, kennis, personeel, gezondheid of infrastructuur.
Draagvlak gaat dus over willen. Draagkracht gaat over kunnen.
De warmtepomp en de ondernemer
Stel: een groep ondernemers op een bedrijventerrein steunt een plan om over te stappen op duurzame verwarming. Ze zien het nut en de noodzaak van de energietransitie (draagvlak). Maar wanneer blijkt dat de investeringen hoog zijn, subsidies beperkt, en installateurs niet beschikbaar, dan ontbreekt de draagkracht. En zonder draagkracht, komt er van dat draagvlak weinig terecht.
Beleid dat alleen op draagvlak stuurt, mist zijn doel
Toch zien we dit patroon voortdurend terug: een overheid organiseert participatiebijeenkomsten, krijgt positieve respons, en start een traject. Maar halverwege blijkt dat de uitvoering spaak loopt. Ondernemers haken af, bewoners raken gefrustreerd, en het project stagneert. Niet omdat mensen niet willen, maar omdat ze niet kúnnen.
De oorzaak? Er is vooral gestuurd op draagvlak, maar te weinig gekeken naar de daadwerkelijke draagkracht van de doelgroep. En dat is funest voor het vertrouwen in beleid.
Draagkracht vraagt ander beleid
Als we werkelijk rechtvaardig en effectief beleid willen, moet draagkracht een even grote rol spelen als draagvlak. Dat betekent:
- Dubbel toetsen: Vraag niet alleen of mensen willen meedoen, maar ook of ze dat kunnen.
- Kwetsbaarheid erkennen: Niet iedereen heeft dezelfde middelen of mogelijkheden. Beleidsmakers moeten hier actief op compenseren.
- Harde data verzamelen: Onderzoek niet alleen meningen, maar ook economische, sociale en technische draagkracht.
- Geen haastige stappen: Soms is temporiseren of faseren noodzakelijk om draagkracht op te bouwen.
Van vertrouwen naar uitvoering
Het erkennen van het verschil tussen draagvlak en draagkracht is geen semantische discussie. Het is de kern van uitvoerbare en maatschappelijk gedragen verandering. Zeker in deze tijd waarin veel gevraagd wordt van burgers, ondernemers en organisaties, moeten we het vertrouwen dat zij geven omzetten in plannen die zij ook echt kunnen dragen.
Wie het verschil ziet, maakt betere keuzes. Wie het negeert, riskeert afhakers, weerstand en beleidsfalen.
Kortom: Draagvlak is het begin. Draagkracht is de sleutel. Pas als we beide serieus nemen, maken we écht werk van verandering.
Comments are closed